De rollercoaster die woningmarkt heet

We worden de laatste tijd opgeschrikt door uit de bocht vliegende wagentjes op de kermis met soms nare ongelukken tot gevolg. Uit voorzorg sluiten pretparken dergelijke attracties totdat duidelijk is dat ze veilig zijn. Maar liefhebbers van een adrenalinekick kunnen tegenwoordig ook op de woningmarkt terecht. Deze gaat immers van diepe dalen met nauwelijks vraag tot skyhigh met veel vraag, nauwelijks aanbod en exploderende prijzen. Wie nu op zoek is naar een nieuw koophuis, kan uit amper twee kiezen. Nog niet zo gek lang geleden waren dat er nog tien. We spreken dus van een extreem krappe woningmarkt die verre van gezond is.

Varkenscyclus

Ongetwijfeld met de beste bedoelingen maar wel met verstrekkende gevolgen. De woningmarkt is in die jaren in Nederland daardoor ook veel harder onderuit gegaan dan in de landen om ons heen. Op het dieptepunt van de crisis waren ontwikkelaars zelfs 80 procent van hun afzet van nieuwe koopwoningen kwijt ten opzichte van vóór de crisis. Reorganiseren, saneren en stopzetten van locatieontwikkelingen waren het devies. En daarmee is de basis gelegd voor de huidige imploderende woningmarkt. Het is de varkenscyclus ten voeten uit.

Rampzalig

De zorgen zijn er echter niet minder om. Want wat als de hypotheekrente, toch één van de belangrijkste aanjagers van de woningmarkt, weer gaat stijgen? Vooral de combinatie van eerst een aanhoudende prijsstijging en daarna een rentestijging naar vier procent of hoger kan rampzalig uitpakken. Kortom, doen alsof de crisis niet meer terugkomt is uit den boze. Wat er wel moet gebeuren is dat we lering trekken uit het verleden. En ‘we’ is in dit geval ook de politiek. Het moet nu toch ook in Den Haag langzamerhand wel duidelijk zijn dat elke maatregel, of dat nu financieel economisch is of betrekking heeft op de arbeidsmarkt, gevolgen heeft voor de woningmarkt?

Hoog op politieke agenda

Oud-minister voor Wonen, Stef Blok, heeft zich in het verleden regelmatig laten ontvallen dat er in de volgende kabinetten geen nieuwe minister voor Wonen meer nodig is. Volgens hem was de woningmarkt af. De huidige situatie laat echter eens te meer zien dat de woningmarkt juist een plek hoog op de politieke agenda’s verdient. Daarom graag juist wel een sterke bewindspersoon in het komend kabinet. Niet om zoals vroeger de bouwproductie strak en rigide aan te sturen, of de locaties waar kan worden gebouwd dwingend voor te schrijven. Zo’n minister verdient niet de voorkeur.

Groter plaatje

Nee, de bewindspersoon geeft provincies en gemeente de ruimte om de woningbouwproductie aan te jagen en ruimt bureaucratische belemmeringen op. Maar bovenal beziet de nieuwe minister de woningmarkt in een groter plaatje. Hij of zij ziet in dat de woningmarkt in samenhang met grote thema’s zoals bijvoorbeeld economie, arbeidsmarkt en belastingen moet worden bekeken. De nieuwe minister brengt de woningmarkt daarmee in verbinding met andere departementen. Als een oliemannetje zorgt hij of zij ervoor, dat de huidige rollercoaster die woningmarkt heet zich transformeert tot een trein. Een trein waarin iedereen veilig kan instappen én waarin we ook nog eens allemaal een plaatsje kunnen vinden.

Want heus, voor adrenalinekicks moeten we toch echt naar de kermis of het pretpark, en alsjeblieft niet naar de woningmarkt.